Dick's Humanistic Neuro Linguistic Programming

Virginia Satir ontwikkelde 5 categorieën voor het hanteren van verschillend taalgedrag met de daarbijbehorende lichaamstaal. Omdat er niet voor iedere stijl/techniek een goede vertaling is gebruik ik de orginele namen. De 5 satir categorieen zijn:

• Blamer
• Placator
• Computer
• Distractor
• Leveler

Deze categorieën geven een beschrijving van de stijlen die in groot deel van de communicatie gebruikt worden. Daarbij geven ze ook  waardevolle informatie  over de voorkeuren en gedragingen van mensen wanneer ze betrokken zijn  in een gesprek.

Blamer

De blamer probeert iemand te vinden die hij de schuld kan geven als er dingen verkeerd gaan of zijn gegaan. De blamer zal altijd de fout bij een ander leggen en bekritiseerd altijd de anderen. Ze gebruiken daarbij stevige, soms zelfs bedreigende, lichaamstaal en wijzen daarbij met een beshuldigende vinger naar de andere(n). De blamer maakt gebruik van algemene uitspraken, ingewikkelde vergelijingen en vaak ontbreken de bewijzen. Dit dient om de andere(n) te verwarren om ze dan de schuld te kunnen geven. Zulke mensen eindigen meestal alleen, want niemand wil aan de ontvangende kant staan. De blamer wordt wel vergeleken met een stinkdier omdat die ook de "stank"/verwijten om zich heen sproeit.

Placator

De placator wil ook de schuld bij iemand anders leggen op een manier die wel op die van de blamer lijkt. Hierbij proberen ze de verantwoordelijkheid van een fout op een diplomatieke manier ergens anders te leggen in de hoop dat mensen denken dat ze leuk zijn. In veel gevallen zal de placator de schuld op zich nemen zo dat de mensen hem/haar aardig blijven vinden. De placator gebruikt daarvoor de oorzaak gevolg redeneringenen niet specifieke uitspraken. In tegenstelling tot de blamer, maakt de placator geen gebruik van krachtige of bedreigende uitspraken of lichaamstaal. De placator wordt wel gezien als een schilpad omdat hij in zijn schild kruipt als er iets verkeerd gaat. Ze proberen dan een gevoel van schuld over te dragen en gebruiken woorden als "arme ik". Deze mensen denken dat ze zorgen voor iedereen wat meestal resulteert dat niemand om hun geeft.

Computer

De computer lijkt meer op een machine waarbij hun taalgebruik en lichaamstaal hun innerlijke emoties verbergen. Hierbij lijkt het dat ze niemand toelaten in wat ze denken en voelen. De computer wordt ook wel omschreven als "mr. Cool" of als Spock van Star Trek. Ze zijn altijd logisch, in control, afstandelijk en komen over als ongevoelige persoonlijkheden. Deze personen ervaren alles gedisocieerd, los van de gebeurtenissen om hun heen,. Taalgebruik dat ze beziggen is bijvoorbeeld: "Iemand moet het doen". Veel burocraten en accountants werken in dit computer model.

Distractor

De distractor is een combinatie van blamer, placator en computer. Ze leiden de aandacht af door het ene moment blamer te zijn met een beschuldigend taalgebruik en lichaamstaal, dan weer een placator of computer waarbij de gevoelens uitgeschakeld zijn. Dit schakelen tussen blamer, placator of computer verwart vandaar de term distractor (afleider), Ze blijven praten over verschillende zaken waardoor de ander niet in staat is te reageren

Leveler

De leveler kenmerkt zich niet met speciale eigenschappen anders dat er geen inzitten van de blamer, placator, computer of distractor. De leveler is een congruente persoonlijkheid die vertouwen wekt. Dit vertouwen is er op alle nivo's van de communicatie want zowel de  tolaliteit, lichaamstaal en boodschap kloppen met elkaar.De leveler is altijd eerlijk wat sommige mensen ongemakkelijk maakt want wat de leveler verteld over wat hij/zij waargenomen heeft en reageerd hierna.

Herkennen

Aan de communicatie, lichaamstaal, tonaliteit en verbale boodschap,  is vaak af te leiden waar een persoon kunnen plaatsen. De blamer gebruikt veel visuele eigenschappen zowel in taal, ademhaling en lichaamstaal. De blamer zal met zijn vingers wijzen met de palm naar beneden gekeerd. De placator aan de andere kant zal meer de kinistetische eigenschappen gebruiken. De palmen zullen naar boven gericht zijn alsof ze aandacht vragen. Deze houding is ook de houding van "ik ben ongevaarlijk en heb geen wapens bij mij". De computer zal meer de auditief-digitale kenmerken gebruiken en zal algauw de armen over elkaar hebben. De distractor gebruikt de eigenschappen van de blamer, placator en computer willekeurig door elkaar en zal blijven schakelen tussen deze drie. De leveler zal met zijn handpalmen naar beneden staan alsof hij/zij rust wil uitsralen en vertrouwen.

We moeten er wel op letten dat er een verschil kan zijn tussen een ontspannen situatie en onder stress. Verder is de context ook belangrijk. Verwacht niet dat dit meteen duidelijk is dus neem er de tijd voor.

Wat kun je er mee doen

Wanneer je in gesprek met iemand bent is rapport maken altijd belangrijk. Er zijn echter een paar uitzonderingen. Een voorbeeld is dat als je een blamer matched zal dit resulteren in verwijten over en weer. Hierbij is het verstandig alleen volume en toon te matchen maar niet de woorden. Bij een placator zal matchen veel geklaag opleveren. Matchen van een distractor resulteert in een chaos en levert geen einde waar je iets mee kunt. De computer en de leveler zijn wel te matchen waarbij het bij de  computer saai en langdradig kan worden.

Beter is er voorzichtig mee te beginnen en dit starten kan goed in computer. De computer neemt geen risico's, blijft gedisoseerd en communiseerd minimale substantiele informatie. Nadat je op basis van reacties meer inzicht hebt gekregen in de satir categorien kun je je communicatie aanpassen. Vermijd de distractor want dat geeft de indruk dat je een complex en onaangenaam persoon bent.